Bilim insanları hem modern insan hem de Neandertal özellikleri taşıyan çocuğun kalıntılarının yaşını belirledi.

Portekiz’in Lapedo Vadisi’ndeki Lagar Velho kazı alanında 1998’de yapılan çalışmalarda 4-5 yaşında öldüğü düşünülen bir çocuğun iskeleti bulunmuştu. Bilim insanları çocuğun diş büyüklükleri gibi özelliklerinin modern insanlara (Homo sapiens), vücut ölçülerininse Neandertallere benzediğini gözlemlemişti.

Lapedo çocuğu denen bu kişinin melez olduğu düşüncesi ilk başta pek kabul görmese de aradan geçen yaklaşık 30 yılda yapılan araştırmalar, iki insan türünün birlikte yaşadığı ve çiftleştiğini ortaya koydu. Hatta Afrika dışındaki modern insanların genomunun yüzde 1 ila 4’ü Neandertal kökenli.

Araştırmacılar, Lapedo çocuğunun ne zaman yaşadığını saptama zorluğu da yaşıyordu. Klasik radyokarbon tekniğiyle yapılan analizler zaman aralığını daraltsa da yeterince güvenilir sonuçlar vermiyordu. Özellikle kemiklerin arasında büyüyen kökler ve bitki gibi şeylerden kaynaklar kirlilik sorun yaratıyordu.

Hakemli dergi Science Advances’ta 7 Mart Cuma günü yayımlanan çalışmada yeni bir teknik kullanan bilim insanları, Lapedo çocuğunun 27 bin 780 yıl ila 28 bin 550 yıl önce yaşadığını saptadı.

Bileşiğe özgü radyokarbon analizi (CSRA) denen bu yöntem, doğrudan kemikten karbon alarak kirlilik sorunun üstesinden geliyor. Makalenin başyazarı Bethan Linscott, “Bileşiğe özgü radyokarbon tarihlemenin en önemli faydası, arkeolojik kemiklerdeki kirlenmeyi gidermede son derece etkili olması” diyor:

Bu özellikle iyi korunmamış kemiklerle uğraşırken önemli çünkü bu tür örneklerde bulunan eser miktardaki kirlilik bile tarihin doğruluğunu ciddi şekilde etkileyebilir.

Bilim insanları ayrıca çocuğun mezarında keşfedilen ve cenaze ritüelinin parçası olduğu varsayılan tavşan kemikleri, kızıl geyik kemikleri ve odun kömürünü de tekrar inceledi.

Bulgular sadece tavşan kemiklerinin çocukla aynı döneme ait olduğuna, diğerlerinin daha eskiye dayandığına işaret ediyor. Bilim insanları tavşanın, Lapedo çocuğunun kefene sarılan bedeninin üzerine adak olarak yerleştirildiğini tahmin ediyor.

Miami Üniversitesi’nden Linscott “Çocuğun kalıntılarını başarılı bir şekilde tarihlendirebilmek, ona hikayesinin küçük bir parçasını geri vermek gibi hissettirdi ki bu muazzam bir ayrıcalık” ifadelerini kullanıyor.

Wellesley Koleji’nden Adam Van Arsdale ise yer almadığı çalışmanın bulgularını şöyle değerlendiriyor:

Lagar Velho’dan herhangi bir genetik kanıtımız olmasa da alanın yaşı hakkında ek bir doğrulama sağlamak, Neandertallerin yerini Homo sapiens’in alma sürecinin nasıl gerçekleşmiş olabileceğini morfoloji temelinde daha iyi anlamamızı sağlıyor.

Bilim insanları yaklaşık 40 bin yıl önce soyu tükenen Neandertallerin ve modern insanların ne kadar süre birlikte yaşadığı ve aktarılan özelliklerin nasıl faydaları olabileceğini çözmeye çalışıyor.

Independent Türkçe