ABD’de Mayo Clinic tarafından yürütülen kapsamlı bir araştırma, maddi sıkıntının kalp sağlığı üzerindeki etkisinin sanılandan çok daha ağır olduğunu ortaya koydu.

Yapay zekâ kullanılarak yaklaşık 300 bin elektrokardiyogram (EKG) verisinin analiz edildiği çalışmada, finansal güvencesizlik kalbin biyolojik olarak daha hızlı yaşlanmasının en güçlü nedeni olarak öne çıktı.

Vice tarafından aktarılan araştırmada, 2018–2023 yılları arasında çekilen rutin EKG’ler incelendi. Yapay zekâ modeli, kalbin elektriksel yıpranma düzeyine bakarak “gerçek kalp yaşını” hesapladı. Bu yaş, kişinin kronolojik yaşından daha ileri çıktığında, hastalık ve ölüm riskinin de ciddi biçimde arttığı belirlendi.

Araştırmacılar; barınma koşulları, gıdaya erişim, ulaşım, stres ve eğitim gibi dokuz farklı sosyal faktörü karşılaştırdı. Sonuçlara göre finansal stres, kalp yaşlanmasını hızlandıran en güçlü etken oldu. Üstelik bu etki, yüksek tansiyon, diyabet veya geçmişte kalp krizi geçirmiş olma gibi klasik tıbbi risklerden daha baskın çıktı.

Ölüm riski yüzde 60 daha fazla 

İki yıllık takipte, maddi zorluk yaşayan kişilerin ölüm riskinin yüzde 60 daha yüksek olduğu saptandı. Buna karşılık, daha önce kalp krizi geçirmiş olmanın ölüm riskini yalnızca yüzde 10 artırdığı görüldü. Barınma güvencesizliği ölüm riskini yüzde 18 yükseltirken, gıda güvensizliği kalp yaşlanmasını hızlandıran faktörler arasında ikinci sırada yer aldı.

Araştırmada kullanılan yapay zekâ modeli, 775 binden fazla EKG ile eğitildi ve kalpte uzun vadeli hasarla ilişkili ince elektriksel değişimleri tespit edebildi. Tıbbi faktörler arasında kalp yaşlanmasına en fazla etki eden unsur yüksek tansiyon olurken, onu diyabet ve kalp yetmezliği izledi. Ancak genel tabloda sosyal koşulların, diyet veya tıbbi geçmişten daha belirleyici olduğu vurgulandı.

Uzmanlara göre kronik maddi stres, stres hormonlarının sürekli yüksek seyretmesine ve vücutta iltihaplanmaya yol açıyor. Sağlıklı beslenmeye erişimin zorlaşması, düzenli sağlık kontrollerinin aksaması ve ilaçlara ulaşımın kesintiye uğraması bu tabloyu daha da ağırlaştırıyor. Barınma sorunları ise uyku düzenini ve günlük yaşamı bozarak kalp üzerindeki yükü artırıyor.

Araştırma, ırksal eşitsizliklere de dikkat çekti. Siyah katılımcıların kalplerinin, tıbbi faktörler hesaba katılsa bile beyaz katılımcılara kıyasla daha hızlı yaşlandığı görüldü. Bu durumun, sosyal ve ekonomik koşullardaki eşitsizliklerden kaynaklandığı değerlendiriliyor.

Araştırmacılar, daha uzun ve sağlıklı bir yaşam için yalnızca beslenme ve egzersize odaklanmanın yeterli olmadığını vurguluyor. Bulgulara göre, maddi güvencesizlik ve yoksulluk, modern toplumlarda kalp sağlığını tehdit eden en büyük ancak en fazla görmezden gelinen faktörler arasında yer alıyor.

Oksijen